Giữa bối cảnh các quốc gia thường tìm đến Bitcoin như một giải pháp kinh tế cấp bách, Indonesia lại đang vẽ nên một bức tranh chính sách đầy nghịch lý. Chính phủ quốc gia vạn đảo đang nghiêm túc khám phá việc đưa Bitcoin vào chiến lược dự trữ quốc gia, nhưng đồng thời lại ban hành các chính sách thuế khắc nghiệt nhất khu vực, báo hiệu một nước đi "hai hàng" đầy tính toán có thể định hình lại cách các nền kinh tế lớn tương tác với tài sản số.

Tầm Nhìn Chiến Lược: Bitcoin như một Tài Sản Quốc Gia

Gần đây, tổ chức Bitcoin Indonesia đã có một buổi làm việc cấp cao với văn phòng Phó Tổng thống Gibran Rakabuming Raka. Nội dung chính của cuộc họp, theo thông tin được công bố, là trình bày về tiềm năng của Bitcoin như một tài sản dự trữ chiến lược.

            Nguồn: Bitcoin Indonesia

Đề xuất này có hai mũi nhọn chính:

1. Khai thác Bitcoin bằng năng lượng sạch: Tận dụng nguồn tài nguyên năng lượng tái tạo dồi dào của Indonesia, đặc biệt là thủy điện và địa nhiệt, để xây dựng các trung tâm khai thác Bitcoin quy mô lớn. Chiến lược này không chỉ giúp quốc gia tích lũy tài sản số một cách bền vững mà còn được kỳ vọng sẽ tạo ra hàng ngàn việc làm và thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng.

2. Đưa Bitcoin vào Quỹ dự trữ quốc gia: Xem xét việc nắm giữ Bitcoin như một phần của dự trữ tài sản quốc gia, tương tự như vàng hay ngoại tệ.

Điều đáng chú ý là động thái này không xuất phát từ sự tuyệt vọng kinh tế. Với dân số hơn 280 triệu người và GDP đạt 1,4 nghìn tỷ USD (xếp thứ 16 toàn cầu), Indonesia có một nền tảng kinh tế vĩ mô vững chắc. Dữ liệu tính đến tháng 1/2025 cho thấy tỷ lệ nợ công trên GDP chỉ ở mức 39% và lạm phát được kiểm soát tốt ở mức 0,76% – những con số đáng mơ ước đối với nhiều quốc gia. Do đó, việc xem xét Bitcoin của Indonesia mang màu sắc của một sự lựa chọn chiến lược, hướng đến tương lai, thay vì là một "phao cứu sinh".

"Gáo Nước Lạnh" từ Chính Sách Thuế Mới

Trái ngược hoàn toàn với tầm nhìn dài hạn trên, các chính sách ngắn hạn của chính phủ Indonesia lại đang cho thấy một thái độ cứng rắn. Tuần trước, Bộ Tài chính đã chính thức áp dụng biểu thuế mới, tác động trực tiếp đến toàn bộ ngành công nghiệp crypto trong nước:

• Thuế thu nhập (PPh) từ giao dịch trên các sàn trong nước tăng hơn gấp đôi, từ 0,1% lên 0,21%.

• Đối với các sàn giao dịch nước ngoài, mức thuế này tăng gấp 5 lần, từ 0,2% lên 1%.

• Thuế giá trị gia tăng (VAT) áp dụng cho hoạt động khai thác Bitcoin cũng tăng gấp đôi, từ 1,1% lên 2,2%.

Đây là một trong những mức thuế suất cao nhất trong khu vực, có nguy cơ làm giảm sức hấp dẫn của thị trường Indonesia, bào mòn lợi nhuận của các nhà đầu tư và thợ đào, thậm chí có thể đẩy các hoạt động này ra nước ngoài hoặc vào "thị trường ngầm". Chính sách này, cùng với lệnh cấm sử dụng tiền mã hóa làm phương tiện thanh toán, tạo ra một môi trường pháp lý đầy thách thức.

Nước Đi "Hai Hàng" Đầy Tính Toán

Vậy làm thế nào để lý giải cho nghịch lý này? Giới phân tích cho rằng đây không phải là sự nhầm lẫn chính sách, mà là một chiến lược "hai hàng" có chủ đích.

Một mặt, chính phủ muốn tối đa hóa nguồn thu ngân sách từ thị trường bán lẻ. Bằng cách áp thuế cao, Jakarta có thể thu về một khoản đáng kể từ các hoạt động giao dịch đầu cơ đang bùng nổ, đồng thời kiểm soát dòng tiền và hạn chế các rủi ro liên quan đến rửa tiền (AML/CFT).

Mặt khác, họ muốn thăm dò và kiểm soát "phương tiện sản xuất" cho mục tiêu chiến lược quốc gia. Việc thảo luận về khai thác Bitcoin cấp nhà nước cho thấy một ý định tách biệt rõ ràng: thị trường bán lẻ dành cho các nhà đầu tư cá nhân có thể bị đánh thuế nặng, nhưng việc sản xuất và tích lũy Bitcoin cho kho bạc quốc gia lại là một câu chuyện khác, cần được khuyến khích và quản lý tập trung. Việc nhấn mạnh vào "giáo dục cộng đồng về Bitcoin" trong cuộc họp cấp cao cũng có thể được xem là một bước đi nhằm chuẩn bị dư luận cho một mô hình chấp nhận có kiểm soát từ nhà nước trong tương lai.

Con Đường Phía Trước và Tác Động Toàn Cầu

Indonesia đang thực hiện một thử nghiệm chính sách táo bạo: Liệu một quốc gia có thể vừa kìm hãm thị trường crypto bán lẻ bằng thuế quan, vừa âm thầm xây dựng nó thành một tài sản chiến lược quốc gia hay không?

Câu trả lời cho câu hỏi này sẽ được các nhà hoạch định chính sách trên khắp thế giới, đặc biệt là tại các nền kinh tế mới nổi, theo dõi chặt chẽ. Nếu thành công, mô hình của Indonesia có thể trở thành một hình mẫu mới, vượt qua cách tiếp cận nhị phân "cấm hoàn toàn" hoặc "chấp nhận hoàn toàn" mà nhiều quốc gia đang áp dụng. Con đường mà Indonesia lựa chọn, dù đầy thách thức và nghịch lý, có thể sẽ mở ra một chương mới trong mối quan hệ phức tạp giữa các quốc gia và thế giới tài sản kỹ thuật số.

Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.